National Speed Skating Oval, NSSO là khu phức hợp thể thao trên băng phục vụ cho Thế vận hội Mùa đông ở Bắc Kinh năm 2022. Với tên gọi “Ice Ribbon – Dải ruy băng, với tầm nhìn là một công trình di sản văn hóa tại Trung Quốc, đồng thời tôn vinh tính nghệ thuật, uyển chuyển, tốc độ của các bộ môn thể thao trên băng. Kiến trúc sư đã tạo ra 22 dải ánh sáng mềm mại. Đây là buổi phỏng vấn giữa tạp chí Architizer với KTS Tiric Chang, đại diện văn phòng Kiến trúc Populous ở Trung Quốc và là giám đốc của dự án.

Ông có thể chia sẻ kỹ hơn về nguồn cảm hứng cho thiết kế lần này?

*Thiết kế concept về sự chuyển động không ngừng nghỉ*

Đầu tiên, nó đến từ ký ức tuổi thơ của các trẻ em Trung Quốc về trò chơi truyền thống vào mùa đông là “ice tops (có nét tương đồng với trò chơi đánh quay, đánh cù ở Việt Nam). Khi cù quay, nó tạo ra dòng chuyển động dường như vô tận và khi kết hợp với ánh sáng thì nó trở nên cực kỳ sinh động và nổi bật.

Một nguồn cảm hứng khác là khi tôi còn bé, gia đình tôi đã đóng góp cho việc nghiên cứu và bảo tồn Mogao Caves hay còn gọi là “Hang Động Ngàn Phật”, là một bộ sưu tập nghệ thuật Phật giáo quan trọng có từ thời nhà Đường. Lúc đó tôi được biết đến hình ảnh của Apsara – là tiên nữ trong Ấn Độ giáo (Hindu) và thần thoại Phật giáo. Apsara trong văn hóa Trung Quốc thường được mô tả như những nhân vật có khả năng bay được tìm thấy trong các bức tranh và tác phẩm điêu khắc ở các hang động Phật giáo. Họ được miêu tả là vũ công, hay còn gọi là “phi thiên”, trên tay là những dải lụa mềm mại (Apsara cũng là một hình ảnh xuất hiện trong văn hóa Chămpa ở Việt Nam).

Điều gì khiến ông nhớ nhất về dự án lần này?

Điều khiến tôi nhớ nhất là sự hợp tác quốc tế trong công trình lần này. Năm 2016, Populous tham gia cuộc thi thiết kế cho NSSO, và nhóm của chúng tôi ở Bắc Kinh, Brisbane, Ấn Độ, London và cả Hoa Kỳ, đã làm việc cật lực cùng nhau. Chúng tôi đã có kinh nghiệm thiết kế Trung tâm thể thao trong nhà Oval Lingotto ở Turin, Ý, nơi diễn ra Thế Vận Hội mùa đông năm 2006 và SVĐ Fisht ở Nga, nơi diễn ra Thế vận hội Olympic Mùa đông 2014. Đó là thành quả của rất nhiều người, rất nhiều quốc tịch. Đây là 1 nỗ lực toàn cầu! Đây cũng là công trình trọng điểm của Thế Vận Hội mùa Đông 2022, cũng là 1 vinh dự rất lớn cho chúng tôi!

Khó khăn lớn nhất trong dự án là gì?

*Phương án kết cấu cho phần mặt đứng, khi dùng kính cong và hệ thống dây văng*

Khó khăn lớn nhất cần giải quyết là thiết kế mặt đứng và việc có nên giữ nguyên lựa chọn vật liệu như đã đề ra ban đầu. Lúc đó, vật liệu được đề xuất là *kính cong, nó có thể uốn lượn nhẹ nhàng theo chuyển động lên xuống. Một hình dạng rất phức tạp để thi công, kết hợp với bộ khung cũng phức tạp không kém! Vậy nên chúng tôi cũng đã xem xét các vật liệu thay thế (là nhựa *ETFE). Nhưng may mắn thay, bên ban tổ chức mong muốn giữ nguyên vật liệu và thiết kế từ ban đầu. Kết quả là một hệ thống dây văng khổng lồ được lựa chọn, giúp phần mái vòm có thể vươn vào bên trong khu vực thi đấu và được đặt phía bên trong mặt đứng, nhằm đảm bảo yếu tố thẩm mỹ khi quan sát từ bên ngoài. Mặt đứng được cấu thành từ nhiều lớp kính cong ghép lại, giúp view nhìn không bị hạn chế từ mọi góc độ. Phần trần bên trong được làm tối giản, như để phản chiếu lại bề mặt đóng băng của mặt sân. Đây là 1 trong những trung tâm thể thao trong nhà lớn nhất ở Trung Quốc.

*Phần mặt đứng của công trình khi nhìn từ bên trong*

*Phần trần hoàn thiện của khu phức hợp, tối giản và khổng lồ*

Công trình sẽ được sử dụng ra sao khi Thế Vận Hội kết thúc?

*Công trình gây ấn tượng từ nhiều góc độ*

Ngoài đầu tư cho phần mặt đứng, mặt công năng cũng được xem xét kỹ lưỡng để đáp ứng các yêu cầu của Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) và Tổ chức Trượt băng Quốc tế (ISU). Sau Thế vận hội, NSSO sẽ được sử dụng lâu dài như một trung tâm cho cộng đồng, nơi tổ chức các lễ hội Mùa đông, trung tâm trượt băng công cộng, khúc côn cầu trên băng hoặc các buổi biểu diễn và sự kiện trên băng, để có nguồn kinh phí duy trì hoạt động. Công trình sẽ hỗ trợ Kế hoạch phát triển thể thao trên băng của Chính phủ Trung Quốc nhằm mục đích thu hút 300 triệu người tham gia các môn thể thao trên băng vào năm 2025 và Chương trình nghị sự 2020 của IOC. Điều này đảm bảo các hạng mục công trình không bị lãng phí sau khi Thế Vận Hội kết thúc.

Chính quyền Trung Quốc đã phản hồi như thế nào khi dự án hoàn thành?

Đại diện Tổ chức trượt băng Bắc Kinh chia sẻ “Đây là một dự án phi thường, là công trình quan trọng cho Thế vận hội mùa đông 2022! Cùng với các thiết kế mang tính biểu tượng dọc theo trục trung tâm của Thế vận hội Bắc Kinh Bird’s Nest và “Water Cube”, National Speed Skating Oval giúp nâng cao địa danh quốc tế cho Bắc Kinh, cũng như cảnh quan đô thị nói chung”.

*Nhựa ETFE, viết tắt của từ Ethylene tetrafluoroethylene (ETFE) là một nguyên tố hóa học flo dựa trên nhựa. ETFE là một đề tài nghiên cứu của một sinh viên người Đức về vật liệu bao che có khả năng chống ăn mòn và có độ bền cao. ETFE thuộc nhóm polymer và tên dựa trên nguồn gốc poly (ethene tetra fluoro ethene). ETFE có nhiệt độ nóng chảy tương đối cao, tính chất kháng bức xạ hóa học tuyệt vời. Khi bị đốt cháy, ETFE giải phóng axit hydrofluoric. Trong xây dựng hiện đại, ETFE là vật liệu của xu hướng tương lai có thể đạt độ bền đến 40-50 năm.